Кога викам,чуј ме, Боже, правдо моја!
Во маката моја дај ми простор.
Помилуј ме и услиши ја молитвата моја.
—Псалм 4:1
א למנצח בנגינות מזמור לדוד.
ב בקראי ענני אלהי! בצר הרחבת לי, חנני ושמע תפלתי.
תהילים – ד \ 4]
Додека историјата на гласот останува во егзил,
во овој свет, заштитен од туѓи посегања
и на дарежлив начин ти припаѓа тебе, секому и никому,
но кога по смртта животот го напушта ова тело,
харизмата на животот
само за тебе остава едно место, ненатоварено и ново
на начин како што се изразува секоја уверена средба
меѓу сеќавањето на водата и сеќавањето на песокот
во појасот покрај едно езеро, море и секој еден океан
како негово родно место
и како негово родно тело—
е токму во ова присуство,
додека историјата на гласот останува во егзил
тоа место упорно продолжува да ја пласти историјата своја овде
на скришен начин одвојува дел по дел од топлината на пламенот во твојата утроба
и така го предопределува постанокот на
едно лековито сеќавање без меморија и едно скромно паметење без дом.
Тоа место се вика молитва.
Тоа место што молитва се вика, има свој ред:
кога сите твои скриени студени времиња со невреме
ти ги даваат одеднаш и со еден потег сакаат да те одлутаат по сите четири страни под ова небо,
а твојата душа скржаво ползи оставена во незнаење која посока да ја земе за своја
—тоа место што молитва се вика
како тенка искреност испружена како на болна постела ќе ти се одѕве,
како стамена заповед
во звучна и игрива равенка исткаена од согласки и самогласки
отворени да примаат нов и одново нов ред на постоење во збор,
ќе го оплемени она што
твоите усни до болка неми и скаменети простум треба да го кажат,
а немоќни се како утроба која умира со истиот тој копнеж;
и кога сите твои скриени студени времиња со невреме
чекаат во заседа подготвено да те откинат како просторни облици
и како пченични зрна да те сомелат, не во брашно од кое се приготвува
душа-мек леб,
туку да го претворат во бела сол
што наскоро ќе го растопи како кристал
секој еден и онака кревок копнеж на твоето срце—
во тој миг од времето,
те молам, запомни добро,
кога сите твои скриени студени времиња со невреме
ти ја уриваат твојата и онака лесно кршлива и без жили на истрајност суштина—
во маката твоја ти се дава простор,
да узнаеш:
што твојот заробен глас сака да ти пропелтечи,
што твојот заробен глас сака вжештено да ти јави
директно од средишниот дел на своето стебло,
што тој заробен глас сака да ти испее по затегнатите и нежни струни
од своето место на твојата кревкост,
од своето место каде твојата желба плаче,
од тоа место
што молитва се вика.
Тоа место што молитва се вика, има свој ред:
во таа молитва има сè,
таа молитва единствено зборови нема,
во таа молитва само место за зборови нема,
но во таа молитва со сите Негови Имиња се разговара на: Ти
во таа молитва се постанува толку близок со сите Негови одлики и со сето негово таинствено деноноќие.
Тоа место што молитва се вика, има свој ред:
расположено е во мирна опора
и спокојно го омеѓува овој од некој друг свет:
без меѓа
без болка
без говор
и без календар што брои време и ред—
тука,
во таа молитва,
конечно толку е близу животот од ова место,
тука,
во оваа молитва,
конечно оттука нека почне едноставно да
—грми—
таа искра што додека клепнува како молња, постанува нежно галење по затегнатите жици на твојот заробен глас
и најтрепетливо го изведува звучењето на она
што твојот заробен глас во својот прекинат развој и тек
сака вжештено да ти го јави
директно од средишниот дел на своето стебло,
од ова место што во маката твоја ти се дава,
од ова место што како твое лично време ти се врачува како благо
да не заборавиш да се подготвуваш добро и дење и ноќе за својот личен изгрев
како да е за првпат,
исто како што сонцето не заборава ноќе полека да се подготвува за својот нов почеток од Исток.
Додека нежно минува по затегнатите жици на твојот заробен глас
го слушаш ли, ти, тој ромор
од неговото место на плачот, од неговото чисто срце, од неговото деноноќие,
од тоа место, твоето уточиште, што молитва се вика и има свој ред,
додека историјата на гласот останува во егзил?
Седи и слушај.
ГИ ЗАПИШУВАМ ОВИЕ ЗБОРОВИ
—на мајка ми
Ги запишувам овие зборови
за слабоста —
витка и тенка
која како магла напрегната
без брзање се растенчува
во прозрачен
и лесен воздух.
Ги запишувам овие зборови
за сликата која пеш-мрда
да се доближи како за целивање
од само нејзе и од некаде нејзиното познато одредиште—
пристигнува
заедно со пролетта
која ќе настапи
за месец или два.
Ги запишувам овие зборови
иако буквите за тебе
се одамна напуштен начин.
Ги запишувам овие зборови
за да го одржам твојот говор
кој полека го откажува својот престој тука
а секое негово задржување овде
останува без полза за вечни времиња.
Ги запишувам овие зборови
за да го достојам Твојот глас
прв меѓу најпрвиот
отворен и жив
непоколеблив—
пред секоја нова замена
на она што врви
и секое својство на тоа што не престанува да трае.
Ги запишувам овие зборови,
додека мојот копнеж премален
и длабоко поголем од мене
се мачи добро
да се испроба
од сето тоа
што сакам простум да ти ги кажам само тебе—
дека со пристигнувањето на секоја нова временост
на свежината на мајката
причеклива и истрајна
ѝ останува туѓо секое преоблекување во некоја нова руба.
Ги запишувам овие зборови
да сведочат трајно и јасно
како месечина и
да сведочат трајно и јасно
со сила на мухур-штембил
дека:
ниту една истенчена слабост
ниту една слика која пеш-мрда
за да се доближи како за целивање
не одат заедно со ниту едно одземање на силата
и се во траен расчекор со солзите
кои како штит се лачат
и никако не ѝ даваат на болката
да се обгради во срцето мое.
Со љубов сме врзани—
Мајко моја.
Затоа ги оставам запишани овие зборови тука.
КРАДЕЦ
На полна месечина
додека ѕвездите
беа удобно налегнати една до друга
во небесната прегратка
и спокојно го земаа слаткиот долг од својот сон,
признавам,
се окуражив
да го замислувам
нивното сонување
крадејќи ги
одовде
зборовите од Бога.
Избор од поетската збирка во ракопис „Мухур“
Софија Грандаковска е професор на одделението за антропологија на John Jay College of Criminal Justice – The City University of New York. Во областите на компаративните книжевни студии и визуелната семиотика, како и интердисциплинарните студии на холокаустот, еврејската историја, литература и култура, таа е автор на следниве монографски изданија: „Минијатури и максимали“ [Miniatures and Maximums](2020), „Акатистит низ слово и фреска“(2017), „Портретот на сликата“(2010) и „Говорот на молитвата“ (2008). Таа е автор и приредувач на хрестоматијата „Евреите од Македонија и холокаустот: историја терорија, култура“[The Jews From Macedonia аnd the Holocaust: History, Theory, Culture](2011). Грандаковска ги објавила следниве поетски книги: „Препечено сонце“[The Burning Sun](2009) и „Осмиот ден“[The Eighth Day](2005).
Е-адреса: sofija.grandakovska@gmail.com
sgrandakovska@jjay.cuny.edu
Софија Грандаковска е професор на одделението за антропологија на John Jay College of Criminal Justice - The City University of New York. Во областите на компаративните книжевни студии и визуелната семиотика, како и интердисциплинарните студии на холокаустот, еврејската историја, литература и култура, таа е автор на следниве монографски изданија: „Минијатури и максимали“ [Miniatures and Maximums](2020), „Акатистит низ слово и фреска“(2017), „Портретот на сликата“(2010) и „Говорот на молитвата“ (2008). Таа е автор и приредувач на хрестоматијата „Евреите од Македонија и холокаустот: историја терорија, култура“[The Jews From Macedonia аnd the Holocaust: History, Theory, Culture](2011). Грандаковска ги објавила следниве поетски книги: „Препечено сонце“[The Burning Sun](2009) и „Осмиот ден“[The Eighth Day](2005).
